Νέα ευρωκαταδίκη Ελλάδας για αναγραφή θρησκεύματος και θρησκευτικού όρκο

Η Ένωση Ουμανιστών/τριών Ελλάδας (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.) εκφράζει τη μεγάλη ικανοποίησή του για τη σημερινή ομόφωνη καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην Υπόθεση Δημητράς και Λοιποί (Νο. 3). Η απόφαση αφορούσε τρεις σχετικές προσφυγές με αριθμούς 44077/09, 15369/10 και 41345/10 που υποβλήθηκαν στο ΕΔΔΑ από τα μέλη της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. Παναγιώτη Δημητρά, Andrea Gilbert, Νίκο Μυλωνά, Γρηγόρη Βαλλιανάτο, Ευαγγελία Βλάμη, Αντωνία Παπαδοπούλου, Ναυσικά Παπανικολάτου και Δημήτρη Τσαμπρούνη. Η Ελλάδα, κατά το ΕΔΔΑ, παραβίασε το Άρθρο 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) (τα προσφεύγοντα άτομα υποχρεώθηκαν να αποκαλύψουν σε 48 ανακριτικές διαδικασίες ή δίκες στις οποίες κατέθεσαν το 2009 ή το πρώτο εξάμηνο του 2010 τη Χριστιανική ή Εβραϊκή θρησκεία τους ή την αθεΐα τους προκείμενου να ορκιστούν στη συνέχεια στην τιμή και στη συνείδησή τους ή στο Ευαγγέλιο) και το Άρθρο 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της ΕΣΔΑ (δεν υπάρχει στην Ελλάδα νομική δυνατότητα αποκατάστασης για την παραβίαση της ελευθερίας της θρησκείας ούτε υπήρξε δικαστική αρχή που να αρνήθηκε να εφαρμόσει τις διατάξεις για την ορκοδοσία ως αντίθετες με τη Σύμβαση ή το Σύνταγμα). Η απόφαση στα γαλλικά είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα: http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-115754.

Η απόφαση κάνει αναφορά  σε δύο ταυτόσημες προηγούμενες επίσης ομόφωνες αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Η πρώτη δημοσιεύτηκε στις 3 Ιουνίου 2010 στην Υπόθεση Δημητράς και Λοιποί μετά από πέντε ανάλογες προσφυγές με αριθμούς 42837/06, 3237/07, 3269/07, 35793/07 και 6099/08 (γαλλικό πρωτότυπο στη http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-99012 ελληνική μετάφραση στη http://www.nsk.gov.gr/webnsk/pdf.jsp?fileid=1331096). Η δεύτερη δημοσιεύτηκε στις 3 Νοεμβρίου 2011 μετά από δύο ανάλογες προσφυγές με αριθμούς 34207/08 και 6365/09 (γαλλικό πρωτότυπο στη http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-107310 ελληνική μετάφραση στη http://www.nsk.gov.gr/webnsk/pdf.jsp?fileid=30597913). Οι επτά πρώτες προσφυγές υποβλήθηκαν στο ΕΔΔΑ από τα μέλη της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε Παναγιώτη Δημητρά, Θεόδωρο Αλεξανδρίδη, Ναυσικά Παπανικολάτου, Γρηγόρη Βαλλιανάτο και Andrea Gilbert.

Όπως και στις προηγούμενες αποφάσεις το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε πως το τότε ισχύον νομοθετικό πλαίσιο καταγραφής των προσωπικών στοιχείων κάθε διαδίκου και κάθε μάρτυρα στις ποινικές διαδικασίες (ανακρίσεις και δίκες) και της ορκοδοσίας (Άρθρα 217, 218 και 220 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας) περιλάμβανε την υποχρεωτική καταγραφή του θρησκεύματος (ακόμα και για τα μη ορκιζόμενα άτομα) καθώς και το θρησκευτικό όρκο κάθε μάρτυρα που συνήθως ζητιόταν από αυτόν/ή αφού οι δικαστικοί λειτουργοί θεωρούσαν πως οι μάρτυρες είναι Χριστιανοί. Το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε πως οι διατάξεις αυτές δύσκολα συμβιβάζονται με τη θρησκευτική ελευθερία όπως την εγγυάται το Άρθρο 9 της ΕΣΔΑ. Στη σημερινή απόφαση, στη βάση του Άρθρου 46 ΕΣΔΑ (υποχρεωτική ισχύς και εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων), το ΕΔΔΑ εξέτασε την τροποποίηση των διατάξεων που έγινε πριν ένα χρόνο σε εφαρμογή των δύο πρώτων αποφάσεων και ισχύει από 2 Απριλίου 2012: δεν υπάρχει πια καταγραφή του θρησκεύματος και όταν υπάρχει ορκοδοσία το άτομο που καταθέτει ερωτάται αν επιθυμεί να δώσει πολιτικό ή θρησκευτικό όρκο, όπως ακριβώς συμβαίνει και στις πολιτικές δίκες. Το ΕΔΔΑ έκρινε τις διατάξεις αυτές συμβατές με την ΕΣΔΑ και τις αποφάσεις Δημητράς και λοιποί 1 και 2 αναγνωρίζοντας μάλιστα πως η τροποποίησε έγινε για να συμμορφωθεί η Ελλάδα με τις αποφάσεις, όπως ήταν ο βασικός στόχος των προσφευγόντων.

Η ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. καταγγέλλει πως στη μεγάλη πλειοψηφία τους δικαστικοί και άλλοι ανακριτικοί λειτουργοί δεν εφαρμόζουν την τροποποιημένη διάταξη επιμένοντας να προεξοφλούν τη χριστιανική ταυτότητα διαδίκων και μαρτύρων την οποία καταγράφουν ενώ όταν υπάρχει ορκοδοσία τους ζητούν να ορκιστούν στο Ευαγγέλιο. Τα προτυπωμένα έγγραφα καταθέσεων και πρακτικών συνεχίζουν να αναγράφουν «Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος» και «ορκίσθηκε επί του Ιερού Ευαγγελίου», ακόμα και για πολιτικές δίκες για τις οποίες τα σχετικά άρθρα 407 και 408 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας έχουν τροποποιηθεί από την 1 Ιανουαρίου 2002! Ο Παναγιώτης Δημητράς μόλις χθες κατέθεσε ένορκα σε Πταισματοδίκη Αθηνών και χρειάστηκε για άλλη μια φορά να ζητήσει να διορθωθούν οι αναφορές σε χριστιανική θρησκεία και όρκο στο Ευαγγέλιο. Η ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. έχει στη διάθεσή της 69 καταθέσεις μετά τις 2 Απριλίου 2012, από τις οποίες μόνο σε δύο εφαρμόστηκε η τροποποίηση των σχετικών διατάξεων. Παρατίθενται δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα καταθέσεων στις 24 Μαΐου 2012 σε πολιτική δίκη όπου η δικαστής ρώτησε τη Ναυσικά Παπανικολάτου αν είναι Χριστιανή Ορθόδοξη και στις 6 Νοεμβρίου 2012 σε προκαταρκτική εξέταση σε πταισματοδίκη όπου χρειάστηκε να αντικατασταθεί η έντυπη αναφορά «Χριστιανός Ορθόδοξος» από το «άθεος».

 

Η ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. καταγγέλλει επίσης πως, στα πλαίσια της εκδίκασης της υπόθεσης που οδήγησε στην έκδοση της σημερινής απόφασης, υποβλήθηκε στο ΕΔΔΑ το συνημμένο από 25 Νοεμβρίου 2011 έγγραφο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών που υπογράφει η σημερινή Προϊσταμένη της Εισαγγελίας Παναγιώτα Φάκου στο οποίο υπήρχε ο ψευδής ισχυρισμός πως δεν εφαρμόζονταν οι ισχύουσες τότε διατάξεις και ο μάρτυρας δεν αποκάλυπτε τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις! Για το θέμα αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια άρθρο του Παναγιώτη Δημητρά με τίτλο «Ψέματα Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για θρησκευτικό όρκο» [The Books’ Journal Απριλίου 2012]

Η ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. θα ζητήσει από τους Εισαγγελέα και Πρόεδρο του Αρείου Πάγου να κινήσουν τις διαδικασίες για να επιβληθούν οι προβλεπόμενες ποινικές και πειθαρχικές κυρώσεις για τη μη εφαρμογή των τροποποιημένων διατάξεων για τα προσωπικά στοιχεία και την ορκοδοσία, καθώς και τουλάχιστο για απόπειρα απάτης επί δικαστηρίω με το συνημμένο έγγραφο.  

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: 

 Ψέματα Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για θρησκευτικό όρκο  (ΕΔΩ)