Ευρωδικαστήριο κοινοποιεί σε Ελλάδα τρεις νέες υποθέσεις θρησκευτικού όρκου

Η Ένωση Ουμανιστών Ελλάδας (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.) γνωστοποιεί πως στις 23 Σεπτεμβρίου 2011 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κοινοποίησε στην Ελλάδα τρεις νέες προσφυγές κατά της καταγραφής του θρησκεύματος μεταξύ των προσωπικών στοιχείων στα δικόγραφα και κατά του θρησκευτικού όρκου στις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων. Τις προσφυγές υπέβαλαν στο ΕΔΔΑ τα μέλη της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. Παναγιώτης Δημητράς, Andrea Gilbert, Νίκος Μυλωνάς, Γρηγόρης Βαλλιανάτος, Ευαγγελία Βλάμη, Αντωνία Παπαδοπούλου, Ναυσικά Παπανικολάτου και Δημήτρης Τσαμπρούνης. και αφορούν 48 καταθέσεις τους κατά το 2009 και κατά το πρώτο εξάμηνο του 2010. Η ανακοίνωση του ΕΔΔΑ είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action=html&documentId=892913&portal=hbkm&source=externalbydocnumber&table=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649.

Υπενθυμίζεται πως στις 3 Ιουνίου 2010, το ΕΔΔΑ δημοσιοποίησε την απόφασή του σε πέντε προηγούμενες προσφυγές των μελών της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. Παναγιώτη Δημητρά, Θεόδωρου Αλεξανδρίδη, Ναυσικάς Παπανικολάτου και Andrea Gilbert για 56 καταθέσεις τους το 2006 και το 2007 (βλπ. http://www.nsk.gr/edad/ee697.pdf). Η Ελλάδα, κατά το ΕΔΔΑ, παραβίασε το Άρθρο 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) (τα προσφεύγοντα άτομα υποχρεώθηκαν να αποκαλύψουν σε 58 ανακριτικές διαδικασίες ή δίκες στις οποίες κατέθεσαν το 2006 και το 2007 ότι δεν είναι Χριστιανοί/ές Ορθόδοξοι/ες προκείμενου να ορκιστούν στην τιμή και στη συνείδησή τους και όχι στο Ευαγγέλιο) και το Άρθρο 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της ΕΣΔΑ (δεν υπάρχει στην Ελλάδα νομική δυνατότητα αποκατάστασης για την παραβίαση της ελευθερίας της θρησκείας ούτε υπήρξε δικαστική αρχή που να αρνήθηκε να εφαρμόσει τις διατάξεις για την ορκοδοσία ως αντίθετες με τη Σύμβαση ή το Σύνταγμα). Το σημαντικότερο στοιχείο της απόφασης είναι πως το ΕΔΔΑ εξέτασε το νομοθετικό πλαίσιο καταγραφής των προσωπικών στοιχείων κάθε διαδίκου και κάθε μάρτυρα στις ποινικές διαδικασίες (ανακρίσεις και δίκες) και της ορκοδοσίας (Άρθρα 217, 218 και 220 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας - ΚΠΔ). Διαπίστωσε πως αυτά περιλαμβάνουν την υποχρεωτική καταγραφή του θρησκεύματος (ακόμα και για τα μη ορκιζόμενα άτομα) καθώς και το θρησκευτικό όρκο κάθε μάρτυρα που συνήθως ζητείται από αυτόν/ή αφού οι δικαστικοί λειτουργοί θεωρούν πως οι μάρτυρες είναι Χριστιανοί. Το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε πως «το εν λόγω νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο εφάρμοσαν τα εθνικά δικαστήρια στις προκείμενες περιπτώσεις, δε συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως την εγγυάται το άρθρο 9 της ΕΣΔΑ». Γι’ αυτό, εκτός από την καταδίκη της χώρας, το ΕΔΔΑ προχώρησε σε μια σπάνια υπόδειξη προς την Ελλάδα, στη βάση του Άρθρου 46 ΕΣΔΑ (υποχρεωτική ισχύς και εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων), να τροποποιήσει το νομοθετικό πλαίσιο ώστε να γίνει συμβατό με τη Σύμβαση και να αποφευχθούν παρόμοιες παραβιάσεις της στο μέλλον.

Υπενθυμίζεται επίσης πως στις 3 Ιουνίου 2010 το ΕΔΔΑ είχε κοινοποιήσει στην Ελλάδα δύο άλλες αντίστοιχες προσφυγές που είχαν υποβάλει στο ΕΔΔΑ τα μέλη της ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. Παναγιώτης Δημητράς, Ναυσικά Παπανικολάτου και Γρηγόρης Βαλλιανάτος και αφορούσαν 35 καταθέσεις τους κατά το 2008. Οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ για τις υποθέσεις εκείνες αναμένονται μέχρι το τέλος του 2011. Οι ανακοινώσεις του ΕΔΔΑ για εκείνες τις προσφυγές είναι διαθέσιμες στις ιστοσελίδες: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action=html&documentId=870173&portal=hbkm&source=externalbydocnumber&table=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649 και

http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action=html&documentId=870167&portal=hbkm&source=externalbydocnumber&table=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649.

Η Ελλάδα οφείλει να απαντήσει στις νέες προσφυγές μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου 2012 για την παραβίαση των ίδιων άρθρων 9 και 13 της ΕΣΔΑ. Αυτή τη φορά το ΕΔΔΑ καλεί ρητά την Ελλάδα να το ενημερώσει ποια γενικά μέτρα ενδεχομένως πήρε μετά την απόφαση της 3 Ιουνίου 2010 για να κάνει τη σχετική νομοθεσία συμβατή με το άρθρο 9 της ΕΣΔΑ:

«3. Etant donné que dans l’arrêt Dimitras et autres c. Grèce (n^os 42837/06, 3237/07, 3269/07, 35793/07 et 6099/08, § 88, 3 juin 2010), la Cour a considéré que « les dispositions législatives appliquées en l’espèce ont imposé aux requérants la révélation de leurs convictions religieuses afin de faire une déclaration solennelle, ce qui a porté atteinte à leur liberté de religion », quelles sont les mesures générales éventuellement prises par le Gouvernement après l’arrêt précité pour rendre la législation pertinente compatible avec l’article 9 de la Convention?»

Ως  γνωστό, η Ελλάδα περιφρόνησε το ΕΔΔΑ και δεν πήρε απόλυτα κανένα μέτρο. Έτσι τα Άρθρα 217, 218 και 220 ΚΠΔ συνεχίζουν να είναι ασυμβίβαστα με την ΕΣΔΑ. Η ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε. καλεί τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Δικαιοσύνης Μιλτιάδη Παπαϊωάννου να αποφασίσουν την τροποποίηση της νομοθεσίας όπως της έχει ζητηθεί και με την αναδημοσιευόμενη στη συνέχεια επιστολή του συμβουλευτικού οργάνου της κυβέρνησης στα θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, στην οποία υπενθυμίζεται παλαιότερη συγκεκριμένη πρόταση της Επιτροπής για την κατάργηση του θρησκευτικού όρκου, η οποία πρέπει να αποτελέσει τον οδηγό για τις αλλαγές αυτές (http://www.nchr.gr/document.php?category_id=2&document_id=1016).